لسان: تامین مالی شرکت‌های کوچک و متوسط از مسیر بازار سرمایه با موانع زیادی همراه است که تغییر نگرش در پیاده‌سازی سیاست‌ها مهم‌ترین چالش آن است.
دریافت تسهیلات بانکی و تامین منابع مالی برای سرمایه در گردش، در گزارش های مختلف به عنوان یکی از مشکلات اصلی بنگاه های کوچک و متوسط در ایران ارزیابی شده هر چند اگرچه تامین مالی بنگاه های کوچک و متوسط در ایران عمدتاً از طریق نظام بانکی صورت می گیرد، اما گزارش های سازمان های بین المللی مانند سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه، در سال های اخیر ارتقای نظام بازار سرمایه را برای کمک به تامین مالی این بنگاه ها پیشنهاد کرده است.
ممکن است این ایراد مطرح شود که مشکل تامین مالی بنگاه ها اعم از «نداشتن نقدینگی، به معنای عدم تطابق سررسید جریان ورودی بنگاه با جریان تعهدی اش» و «گسترش بنگاه ها» است و بنابراین، تعمیق بازار سرمایه در حوزه این بنگاه ها نمی تواند مشکل نداشتن نقدینگی را مرتفع کند.
طبقه‌بندی ابزارهای تامین مالی
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی در این باره آورده است: ابزارهای تامین مالی بنگاه های کوچک و متوسط را می توان از جنبه های مختلفی طبقه بندی کرد. این ابزارها از لحاظ منبع تامین مالی به چهار دسته قابل تقسیم است. همچنین منابع خصوصی تأمین مالی شامل تامین مالی از طریق بدهی، تامین مالی از طریق سرمایه، حقوق صاحبان سهام و منابع خصوصی را شامل می شود.
افزون بر این، در روش تامین مالی از طریق بدهی، صاحبان شرکت در عین حال که مالکیت شرکت را در اختیار دارند و توان تصمیم گیری خود را از دست نخواهند داد، اصل بدهی به همراه سود متعلقه در دوره های آتی را تعهد می نمایند.
منابع تامین مالی از طریق بدهی
لازم به ذکر است مهم ترین منابع تامین مالی از طریق بدهی عبارتند از: بانک ها، اعتبار تجاری، عرضه کنندگان تجهیزات، شرکت های تامین مالی تجاری، موسسات پس انداز و وام، کارگزاری ها، شرکت های بیمه، اتحادیه های اعتباری، اوراق قرضه، عرضه خصوصی و کمک‌های دولتی است.
در تامین مالی از طریق سرمایه، تامین کننده مالی در زمره مالکان شرکت قرار می گیرد. این روش، ضمن این که ریسک را تقسیم می کند، عایدات بالقوه آن را نیز تقسیم می کند. یکی از مهم ترین مزیت های تامین سرمایه از این روش این است که الزامی به بازپرداخت آن همانند یک وام وجود ندارد. برخی از منابع رایج اینگونه تامین مالی شامل سرمایه گذاران فرشته یا فرشتگان کس بوکار، آورده شرکا «افزایش سرمایه»، عرضه عمومی سهام می شود.
مجموع روش های تامین مالی فوق را می توان در سه دسته انتشار اوراق سهام، انتشار اوراق بدهی و سایر روش ها دسته بندی کرد که استفاده از هر یک از این روش ها در دوره های مختلف عمر بنگاه متفاوت است.
عوامل اثرگذار بر تامین مالی از طریق بازار سرمایه
غیر از مواردی که در اختیار سیاست گذار بازار سرمایه قرار دارد و مواردی که با انجام اقدامات خاصی قابل مرتفع شدن است، عواملی در تامین مالی از طریق بازار سرمایه دخیل هستند که از این میان می توان به تعیین نرخ سود بانکی، نرخ سود انتظاری در بازارهای موازی، تصمیمات حاکمیتی، تفاوت در قوانین و مقررات بازار سرمایه و سایر بازارها و مجموعاً عدم هماهنگی میان نهادهای حاکمیتی اشاره کرد.
به منظور هماهنگی بیشتر، کنترل بر بازارهای موازی و تصمیم سازی هم جهت در راستای منافع نظام مالی کشور، تشکیل شورای ثبات مالی ضروری است. شورای ثبات مالی با بررسی نرخ سود در بازار پول و تاثیر آن بر تامین مالی در بازار سرمایه، عملاً تامین مالی بنگاه های کوچک و متوسط را نیز مدیریت خواهد کرد.